Viện Hàn lâm Thu âm Hoa Kỳ đang bước vào một thời kỳ chuyển mình lớn và tâm điểm của cơn địa chấn này không ai khác chính là Beyoncé. Vừa qua, tổ chức quyền lực đứng sau giải thưởng âm nhạc danh giá nhất hành tinh đã công bố một loạt thay đổi sâu rộng cho mùa giải GRAMMY 2026. Đáng chú ý nhất là việc chia tách hạng mục “Album nhạc đồng quê xuất sắc nhất” thành hai nhánh riêng biệt: “Album nhạc đồng quê truyền thống hay nhất” và “Album nhạc đồng quê đương đại hay nhất”.
Quyết định này không xuất hiện trong chân không. Nó đến ngay sau chiến thắng gây chấn động của Beyoncé tại GRAMMY 2025, nơi nữ ca sĩ giành chiến thắng lịch sử ở hạng mục “Album nhạc đồng quê” với dự án thể nghiệm thể loại Cowboy Carter – một tác phẩm táo bạo, lai ghép giữa nhạc đồng quê, soul, blues và hip-hop, nhưng vẫn cắm rễ sâu vào di sản nhạc Mỹ gốc Phi.
Chiến thắng của Beyoncé không chỉ mang tính biểu tượng mà đó là lần đầu tiên một nghệ sĩ da màu, đặc biệt là một phụ nữ da màu, chiến thắng ở một hạng mục nhạc đồng quê vốn lâu nay được xem là “sân chơi của người da trắng”. Điều này đã làm dấy lên hàng loạt phản ứng trái chiều, từ sự ngưỡng mộ đến hoài nghi, từ sự ủng hộ hết mình đến chỉ trích gay gắt.Trên mạng xã hội, nhiều người cáo buộc Viện Hàn lâm “di chuyển cột mốc”, cho rằng họ đang phản ứng một cách phòng thủ trước sự mở rộng không gian của nghệ sĩ da màu trong những thể loại vốn khép kín. Một người dùng X (trước đây là Twitter) mỉa mai: “Giờ thì là nhạc đồng quê truyền thống da trắng và đồng quê đương đại da màu à? Trong khi Cowboy Carter lại khẳng định chính nhạc đồng quê truyền thống mới là di sản của người da đen”. Thậm chí, một số nhà phê bình văn hóa chỉ ra một mô hình lặp lại rằng hễ Beyoncé thắng giải ở một thể loại “xa lạ”, thì ngay mùa sau GRAMMY lại chỉnh sửa hoặc thêm mới hạng mục để tái phân loại. Đó từng là trường hợp với dòng nhạc Dance/Pop sau Break My Soul, và nay là Country với Cowboy Carter.
Trước làn sóng tranh luận, CEO Viện Hàn lâm – ông Harvey Mason Jr., khẳng định rằng sự thay đổi đã được nghiên cứu và đề xuất từ nhiều năm trước bởi chính cộng đồng nhạc sĩ trong giới Country. “Họ đến với chúng tôi và nói rằng cần có không gian để âm nhạc của họ được tôn vinh đúng mức. Những người trong nghề hiểu rằng có sự khác biệt lớn giữa country truyền thống và đương đại và điều đó cần được thể hiện ở bảng xếp hạng”, ông nói.Harvey Mason Jr. cũng nhấn mạnh rằng việc phân nhánh này không phải là ngoại lệ. Các thể loại như Jazz, Blues hay Pop từ lâu đã có cách phân biệt giữa truyền thống và đương đại. Country chỉ đơn giản là đang theo kịp dòng chảy đó.
Cơ hội hay sự dè dặt mang tính hệ thống?
Tuy nhiên, không phải ai cũng bị thuyết phục. Nhiều nhà quan sát cho rằng thời điểm đưa ra quyết định chỉ vài tháng sau chiến thắng của Beyoncé là quá “đúng lúc” để gọi là trùng hợp. “Đây là nỗ lực tinh vi nhằm bảo vệ hình ảnh nhạc đồng quê truyền thống như một pháo đài văn hóa của người da trắng”, một bài bình luận trên tờ Variety viết.Mặt khác, những người ủng hộ lại xem đây là bước tiến đáng khích lệ. Sự phân loại rõ ràng có thể là cơ hội cho các nghệ sĩ ít tên tuổi trong dòng country truyền thống, những người thường bị lấn át bởi các sản phẩm thương mại pha trộn của dòng đương đại. Trong một ngành công nghiệp vốn khắt khe với thể loại và tiêu chuẩn, việc có thêm không gian có thể đồng nghĩa với việc có thêm tiếng nói và sự hiện diện cho các phong cách âm nhạc bị bỏ qua.
Beyoncé: Một nghệ sĩ hay một tác nhân văn hóa?
Một điều không thể phủ nhận là Beyoncé không chỉ là một ca sĩ, mà là một thế lực có khả năng làm chuyển dịch cả định nghĩa và cấu trúc thể loại. Cowboy Carter không chỉ là album country mà nó là một tuyên ngôn về việc tái chiếm không gian, một sự khai phá gốc rễ đen trong nhạc đồng quê, và một lời thách thức trực diện đến các quy ước của ngành.Nếu như GRAMMY từng bị chỉ trích là “lỗi thời” và “không đại diện” cho sự đa dạng âm nhạc toàn cầu, thì những thay đổi này dù mang tính phản ứng hay cải cách cũng cho thấy rằng nghệ sĩ vẫn có thể thay đổi hệ thống. Và Beyoncé, như nhiều lần trong sự nghiệp của mình, đang đóng vai trò như chất xúc tác.Theo công bố, Lễ trao giải GRAMMY lần thứ 68 sẽ diễn ra vào ngày 1 tháng 2 năm 2026, với danh sách đề cử được công bố vào ngày 7 tháng 11 năm 2025. Sẽ rất thú vị để xem hạng mục Country mới sẽ được lấp đầy bởi ai. Liệu đây có phải là cơ hội để các nghệ sĩ truyền thống tỏa sáng, hay là phép thử về mức độ bao hàm thực sự của một tổ chức đang trong quá trình tái định nghĩa chính mình?
